1863 – ósemka powstańcza (D + 2 x M)
Początek i koniec trasy – parking dla rowerzystów przy moście Vistula Bridge. Trasa długa, odcinkami trudna, lecz można ją podzielić na dwie odrębne pętle.
- Poszyna, „Na Zbóju” – z parkingu zjeżdżamy w dół na Wiślaną Trasę Rowerową (WTR), przejeżdżamy pod mostem, wyjeżdżamy na wał, mijamy pierwszy zjazd (drogowskaz), na drugim zjeżdżamy w prawo skos do asfaltówki i kierujemy się w lewo. Jadąc drogą główną mijamy przydrożny krzyż, następnie na skrzyżowaniu (Y) z figurką MB z 1905r. jedziemy w prawo, mijamy drogę od prawej, stadion KS Batory, docieramy do drogi 964 w Woli Batorskiej obok przystanku kiss & ride i skręcamy w lewo na drogę rowerową (można też podjechać drogą w lewo za K&R pod szkołę by oglądnąć kapliczkę ceglaną z 1812r., oraz warto rozglądać się po okolicy, bo jest tu dużo bocianich gniazd).
Jadąc wzdłuż szosy 964 mijamy drewniany krzyż i docieramy do skrzyżowania (X) na którym skręcamy w prawo (na Sitowiec). Jadąc drogą główną mijamy stację benzynową (po lewej usytuowany jest cmentarz wojenny nr 324, by tam dotrzeć należy jechać drogą obok stacji, przejechać teren SKR, skręcić w prawo ku firmie Rotam i w prawym rogu ogrodzenia odnajdziemy furtkę do przejścia na cmentarz), po chwili mijamy stawy wyrobiska i docieramy do skrzyżowania (X) w Sitowcu na którym skręcamy w lewo (przy skrzyżowaniu cmentarz wojenny nr 325). Jedziemy drogą przez las, mijamy kaplicę św. Huberta, docieramy do skrzyżowania (X) z drogami leśnymi przy parkingu w Przyborowie przez które jedziemy na wprost, mijamy wieżę obserwacyjną i tuż za nią na pierwszym skrzyżowaniu (X) z duktami leśnymi (słupek oddziałowy po lewej) skręcamy w prawo (przy oddz. 123) i zaraz w lewo w starą drogę prowadzącą do kuźni. Skrzyżowanie (X) z drogą żwirową przecinamy na wprost, pokonujemy rzeczkę, docieramy do skrzyżowania (X) z asfaltówką i wjeżdżamy na nią w prawo, na najbliższym skrzyżowaniu (X) z duktami skręcamy w lewo (przy oddz. 161), na rozwidleniu (Y) drogi leśnej kierujemy się na wprost i docieramy do wzgórka na którym stała kiedyś kuźnia (art. „Na Zbóju”). Przypuszczalnie w kuźni tej dozbrajano powstańców przed przerzuceniem ich przez Wisłę do Igołomi i wcieleniem do oddziałów.
- Wola Zabierzowska, kopczyk powstańczy – wracamy do drogi asfaltowej i skręcamy w prawo, docieramy do skrzyżowania (X, szałas), które przejeżdżamy na wprost, mijamy (od prawej) stawek i docieramy do skrzyżowania (X) z asfaltowaną Żubrostradą na którym skręcamy w lewo (wzdłuż oddz. 54), droga doprowadza nas do szosy w Hysnem i tu skręcamy w prawo. Jadąc drogą główną mijamy drogę od lewej, przejeżdżamy mostek nad Drwinką, mijamy kąpielisko w Zabierzowie Bocheńskim, kościół Opieki NMP z 1881r., docieramy do skrzyżowania (Y) na którym jedziemy w prawo (ul. Piechurki), i tuż na (Y) na wprost, wjeżdżamy na drogę polną, na skrzyżowaniu (X) kierujemy się w lewo i docieramy do kopczyka powstańczego z figurką z 1863r.
Zgodnie z lokalnym przekazem w kopczyku spoczywają powstańcy, którzy uchodząc z Woli Batorskiej przed austriackim pościgiem tu zostali zabici. Kopczyk dotąd nie został zbadany przez archeologów.
- Pobiednik Mały – wracamy do drogi głównej i skręcamy w prawo, mijamy przydrożny krzyż, docieramy do skrzyżowania (Y) z figurką św. Nepomucena i skręcamy w lewo w drogę podrzędną (ul. św. Jana), mijamy drogę od lewej, na skrzyżowaniu (T) z drogą główną skręcamy w prawo (ul. Szkolna), docieramy do skrzyżowania (X, kapliczka oszklona MB) z drogą 964 w Zabierzowie Bocheńskim, które przejeżdżamy na wprost (w ul. Strażacką). Po chwili jedziemy pośród łąk, mijamy drogę od lewej, docieramy do skrzyżowania (T) na którym skręcamy w lewo (ul. Łąki), mijamy drogę od prawej i dojeżdżamy do skrzyżowania (X, krzyż z kapliczką) z drogą główną na którym skręcamy w prawo (ul. Łaźniańska), na rozwidleniu (Y) kierujemy się w lewo i wjeżdżamy do Lasu Koło, po chwili jedziemy wzdłuż grądowego Rezerwatu „Koło”. Wyjeżdżamy z lasu w m. Łaźnia, na pierwszym skrzyżowaniu (T, kapliczka latarniowa z 1939r.) skręcamy w lewo, mijamy kapliczkę dziękczynną Jezusa Miłosiernego, wyjeżdżamy na wał wiślany i skręcamy w lewo na WTR. Jadąc trasą wiślaną przed mostem (na X) nie zjeżdżamy z wału, lecz kierujemy się dalej wałem prosto w ul. Topolową i nią docieramy do mostu.
Jeżeli zamierzamy zakończyć wycieczkę na pierwszej pętli, to zjeżdżamy z wału na prawo, przejeżdżamy pod mostem i docieramy do parkingu.
Przejeżdżamy most na Wiśle, tuż za nim skręcamy w prawo w drogę na wale, na łuku wału zjeżdżamy w prawo w dół, pokonujemy mostek nad Potokiem Kościelnickim, po czym wspinamy się ścieżyną na rzeciwległy wał z którego zjeżdżamy w prawo do drogi gruntowej. Na drodze kierujemy się w prawo, za zakrętem drogi na skrzyżowaniu (Y) z asfaltówką jedziemy w lewo i dalej prosto drogą główną (mijając wiele odgałęzień dojazdów do posesji), przejeżdżamy pod linią wysokiego napięcia, skrzyżowanie (T, figurka oszklona MB z 1930r.) przed kościołem pokonujemy na wprost, mijamy kościół św. Wojciecha BM z 1956r., docieramy do skrzyżowania (T, firma AGMAZ) gdzie skręcamy w prawo (przepust) i docieramy do cmentarza w Pobiedniku Małym. Po przejściu pierwszej bramy cmentarza kierujemy się prawo-skos i docieramy do mogiły powstańczej.
W mogile spoczywa 19 powstańców i żuawów śmierci, którzy polegli w starciach w folwarku w Igołomi i w Pobiedniku 4/5 V 1863r.
- Igołomia – kontynuujemy jazdę; za cmentarzem (Y) kierujemy się w lewo, wjeżdżamy na drogę gruntową, mijamy (Y) drogę od lewej, skrzyżowanie (X) przejeżdżamy na wprost, mijamy (T, trzcinowy rów) drogę od prawej, podjeżdżamy pod górkę i na skrzyżowaniu (T) z asfaltówką kierujemy się w prawo. Przejeżdżamy mostek nad Potokiem Tropiszowskim, pokonujemy wzniesienie, docieramy do szosy 79 w Zofipolu i skręcamy w prawo (szosa 79 niebezpieczna!, zalecana jazda chodnikiem). Mijamy figurkę oszkloną MB, mozaikowy dom, kapliczkę MB na słupku (jest to charakterystyczna budowla religijna tego terenu) i docieramy do cmentarza. Przechodzimy na drugą stronę szosy i tuż za bramą cmentarną po prawej docieramy do mogiły powstańczej.
Mogiła skrywa ciała 21 powstańców płk „Tetery” poległych pod Wąsowem 15 VIII 1963r. Idąc dalej alejką napotkamy kaplicę (XIX w.), na końcu alejki po lewej przy ogrodzeniu kontrowersyjna mogiła „bezimiennych żołnierzy polskich” w której spoczywa przypuszczalnie 128 żołnierz austro-węgierskich i 20 rosyjskich z I wojny, oraz pomnik wołyński.
Od cmentarza kierujemy się w lewo i z szosy 79 za cmentarzem skręcamy w pierwszą przecznicę w prawo (T, na Koźlicę) w dół, na skrzyżowaniu (X, lustra) skręcamy w lewo pod górkę, i docieramy do kościoła pw. Narodzenia NMP z XIV/XVIII w. Przy kościele dzwonnica z 1660r., pomnik św. Brata Alberta z 2009r.
Od skrzyżowania (Y) przy dzwonnicy kierujemy się w lewo ku szosie 79 na której skręcamy w prawo i docieramy do Zgromadzenia Sióstr Albertynek (posesja 46).
W miejscu tym była komora celna, której obsadę w dniu 6 VI 1863r. rozbił oddział powstańczy. Tu też stał dom w którym w 1845r. urodził się Adam Chmielowski – św. Brat Albert, bohaterski powstaniec styczniowy, który w trakcie walk stracił lewą nogę. Siostry prowadzą tu muzeum Jemu poświęcone, które można zwiedzać (najlepiej) po kontakcie z siostrą kustoszką tel. 604 230 633.
Kontynuujemy jazdę wzdłuż szosy 79, mijamy kapliczkę NSJ i tuż na skrzyżowaniu (T) skręcamy w prawo w drogę podrzędną (na Odwiśle), mijamy drogę odchodzącą w prawo w dół i za łukiem drogi na skrzyżowaniu (Y) skręcamy w lewo (przed posesją 185) na „drogę folwarczną”, którą docieramy do zabytkowej kuźni.
Kuźnia podczas powstania wykonywała usługi dla powstańców i to tu Artur Grottger w 1863r. narysował słynne dzieło „Kucie kos”. Kuźnia jest w opłakanym stanie! Na prawo znajduje się brama wjazdowa do klasycystycznego pałacu Wodzickich z XVIII w., jeśli będzie otwarta, to można drogą parkową podjechać i odwiedzić obiekt. W pałacu 21 III 1863r. grupa ok 40 powstańców bryg. J. Śmiechowskiego została otoczona i poraniona bądź pomordowana przez oddział rosyjski.
Od skrzyżowania (T) przy kuźni jedziemy w lewo, skrzyżowanie (X) z szosą 79 przechodzimy przejściem dla pieszych i kierujemy się w lewo docierając do pierwszego skrzyżowania (T) na którym skręcamy w prawo, mijamy kapliczkę MB na słupku, remizę OSP i docieramy do szkoły im. Bohaterów Powstania Styczniowego – w szkolnym hallu znajduje się reprodukcja naścienna dzieła A. Grottgera „Kucie kos”.
- Wąsów – kontynuujemy jazdę drogą główną, docieramy do skrzyżowania (X, kapliczka MB Częstochowskiej) i skręcamy w drogę w prawo-skos, mijamy kapliczkę MB na słupku, polną mogiłę choleryczną z kępie na wzgórku (można do niej dotrzeć drogą przy posesji 148), przecinamy na wprost skrzyżowanie (X) z drogami podrzędnymi, mijamy od lewej polny głaz pamięci, docieramy na szczycie do skrzyżowania (X, 2 zbiorniki walcowe) i skręcamy w lewo. Mijamy kapliczkę MB na słupku, drogę boczną od prawej (Y), docieramy do skrzyżowania (Y, przystanek) w Glewie na którym skręcamy w prawo, po chwili zjeżdżamy w dół zakrzaczonym wąwozem drogowym w Szarbi, tuż za nim mijamy kamienną figurkę z 1954r., następnie figurkę Golgota na kopczyku (zapewne zgodnie z przesłaniem skrywającym mogiłę) i docieramy do skrzyżowania (Y) – jeżeli skręcić w prawo, to w posesji nr 16 można odwiedzić Izbę Pamięci gen. Okulickiego (czynne w niedziele, tel. 12 386-93-66) – które pokonujemy na wprost, tuż na kolejnym (X, figurka dziękczynna MB na kopcu) kierujemy się na wprost, następne (X) przejeżdżamy na wprost, mijamy zagadkowy „krzyż w polu” na kamiennym słupie (przypuszczalnie mogiła choleryczna), jedziemy wzdłuż lasku do skrzyżowania (T) w Wierzbnie na którym skręcamy w lewo i docieramy do ogrodzonego placyku z pomnikiem Cichociemnych. W miejscu tym 21/22 V 1944r. został zrzucony gen. Okulicki wraz z pięcioma innymi cichociemnymi.
Kontynuujemy jazdę, mijamy drogę od prawej ( jeśli skręcić w tę drogę, to można dotrzeć w okolice malowniczego dworu z 1921r. i pooglądać go sobie przez ogrodzenie – teren prywatny z zakazem wstępu), zarośnięty głaz AK, tuż w dole na skrzyżowaniu (Y) kierujemy się w prawo, mijamy figurkę św. Floriana, skrzyżowanie (X) z drogą główną przejeżdżamy na wprost pod górkę – jeżeli skręcić w prawo, to można odwiedzić drewnianą kaplicę św. Barbary z 1894r. – na pierwszym skrzyżowaniu (T) we Wrońcu skręcamy w lewo, mijamy drogę (Y) od prawej, drogę (T, kaplica św. JP II) od lewej, pniemy się pod górkę, mijamy mozaikowy dom, docieramy do skrzyżowania (T) na którym skręcamy w prawo i docieramy do skrzyżowania (Y, krzyż na ceglanym cokole z 1923r.) w Wąsowie.
W Wąsowie 15 VIII 1863r. oddział płk Taniewskiego starł się z Moskalami, poległo 28 powstańców i około 30 Moskali. Walka toczyła się na odcinku od Wąsowa po Czenichów, przypuszcza się że bitwa rozpoczęła się przy żelaznym krzyżu na skarpie do którego można dotrzeć drogą na lewo w dół.
- Czulice – przez skrzyżowanie jedziemy na wprost, na kolejnym skrzyżowaniu (Y) skręcamy w lewo w drogę podrzędną, docieramy do skrzyżowania (X, kapliczka MB na słupku) z drogą główną, przez które przejeżdżamy na wprost drogą pod górkę, przejeżdżamy mostek, mijamy 2 drogi boczne od prawej i docieramy do ronda w Czulicach. Przy rondzie kościół św. Mikołaja z 1547r., figura kolumnowa MB Niepokalanie Poczętej z 1904r., figurka św. Nepomucena.
Jeśli skręcić w pierwszą drogę odchodzącą na prawo można odwiedzić dwór z XIX w. i vis-á-vis na łączce cmentarz wojenny nr 394.
Z ronda wyjeżdżamy drugą drogą w dół, na najbliższym skrzyżowaniu (T, kapliczka MB na słupku) jedziemy drogą główną w prawo i zaraz drogą boczną w prawo pod górkę do cmentarza.
Na cmentarzu idziemy chodnikiem na wprost i tuż po lewej za cmentarzem wojennym nr 396 odnajdziemy mogiłę 3 powstańców poległych w Igołomi 21 III 1863r., poległo ich tam znacznie więcej, lecz nie wiadomo gdzie spoczywają pozostali, może pod którymś z polnych krzyży? Zaborcy robili duże problemy z pochówkiem powstańców i tak w Pobiedniku zabroniono oznakowywać mogiłę, powstańcy polegli pod Wąsowem spoczywają w Igołomi, a ci z Igołomi w Czulicach, natomiast tych co polegli w Woli Zabierzowskiej pochowano w szczerym polu.
- Tropiszów – z dróżki od cmentarza wyjeżdżamy na szosę na lewo, tuż na skrzyżowaniu (T) z drogą główną skręcamy w prawo, przejeżdżamy mostek nad Potokiem Kościelnickim, na dużym skrzyżowaniu (Y, OSP) w Czernichowie kierujemy się w prawo, mijamy drogę boczną (T) od lewej, na kolejnym (Y, metalowy krzyż na skarpie) jedziemy w lewo, docieramy do skrzyżowania (X, wysepka, kapliczka MB na słupku), skręcamy w prawo na Tropiszów i jadąc drogą główną docieramy do Izby Strażackiej z ekspozycją zabytkowej strażackiej pompy dwutłokowej.
To właśnie z Tropiszowa 9 II 1863r. wyruszył oddział około 20 powstańców, którzy bez strat własnych opanowali komorę celną w Pobiedniku i zdobyli 30 rubli, tak więc stąd rozpoczęły się działania zbrojne Powstania Styczniowego na tym terenie.
Powrót – jedziemy dalej drogą główną (mijając kilka dróg bocznych) do skrzyżowania (X) z szosą 79, które pokonujemy na wprost (najlepiej po pasach – odcinek niebezpieczny!),
Przejeżdżamy przez przysiółek Brzostek, gdzie w 1857r. zaborca skonfiskował polskie majątki ziemskie i osiedlił rosyjskich weteranów wojny krymskiej 1853/56r.
Docieramy do skrzyżowana (T) na którym skręcamy w lewo, zaraz na (T) w prawo w dół na znaną już nam drogę śródpolną i wracamy do parkingu przy moście przejechaną już wcześniej trasą.
Można urozmaicić powrót skręcając przy cmentarzu w Pobiedniku Małym na skrzyżowaniu (T) w drogę na lewo, która doprowadzi nas do starorzecza Wisły (wiśliska). Dalej jadąc w prawo przy wiślisku wjedziemy na ścieżkę prowadzącą przez niewielki, dębowy lasek typu grądu niskiego (w okolicy siedliska wrony siwej). Po wyjeździe z lasku wjeżdżamy na asfaltówkę i po minięciu linii wysokiego napięcia na skrzyżowaniu (X) skręcamy w prawo, zaraz na (T) z drogą główną w lewo i wracamy znaną nam już trasą do parkingu przy moście Vistula Bridge.
Linki do artykułów:
GALERIA ZDJĘĆ
